ಆದ್ರಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿರುವ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಕಾಲದ ಸ್ಮಾರಕಗಳ ಅಧ್ಯಾಯನಕ್ಕೆ ತೆರಳಿದ ಹಂಪಿ ಪ್ರವಾಸಿ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಗಳು.

ಆಂದ್ರಪ್ರದೇಶ..ಯಾಗಂಟಿ ಉಮಾ ಮಹೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ ಪ್ರವಾಸ ಕೈಗೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಹಂಪಿಯ 25ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ವು ಪ್ರವಾಸಿಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಗಳು,ಈ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಸಂಭಂದಿಸಿದ ಇತಿಹಾಸ, ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ, ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಸ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಯನ್ನ ಹಂಪಿಗೆ ಬರುವ ಪ್ರವಾಸಿಗರಿಗೆ ವಿವರಿಸುವ ಕೆಲಸ ಇನ್ನುಮುಂದೆ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಮಾಡಲಿದ್ದಾರೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಗಳು, ಯಾಗಂಟಿ ಎಂಬ ಪ್ರದೇಶ ಆಂದ್ರ ಪ್ರದೇಶದ ಕರ್ನೂಲ್ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಯಾಗಂಟಿ ಉಮಾ ಮಹೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಅಥವಾ ಯಾಗಂಟಿಸ್ವಾಮಿ ಶಿವನ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಆಂದ್ರಪ್ರದೇಶದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಶಿವ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಯಾಗಂಟಿಯು ಬನಗಾನಿಪಲ್ಲಿಯಿಂದ ಸರಿಯಾಗಿ 11 ಕಿಲೋಮಿಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ನಂದ್ಯಾಲ್‌ ಕಡೆಯಿಂದ ಕೂಡ 55 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರ, ಕರ್ನೂಲ್‌ನಿಂದ 90 ಕಿಲೋಮೀಟರ್, ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನಿಂದ 310 ಕಿಲೊಮೀಟರ್ ವಿಜಯವಾಡದಿಂದ 365 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದ್ದು, ನೈಸರ್ಗಿಕವಾದ ಗುಹೆಗಳು ಮತ್ತು ಜಲಪಾತಗಳನ್ನ ಈ ದೇವಸ್ಥಾನ ಹೊಂದಿದೆ.

ಈ ದೇವಾಲಯವು ಪಲ್ಲವರು ಮತ್ತು ಚೋಳರ ಕೊಡುಗೆಯೊಂದಿಗೆ 15 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸಂಗಮ ರಾಜವಂಶದ ರಾಜ ಹರಿಹರ ಬುಕ್ಕ ರಾಯರಿಂದ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ವೈಷ್ಣವ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನ
ಪುನರ್ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು.

ಯಾಗಂಟಿಯಲ್ಲಿರುವ ಉಮಾ ಮಹೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವು ಶಿವ ಮತ್ತು ಪಾರ್ವತಿ-ಅರ್ಧನಾರೀಶ್ವರ ರೂಪವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಒಂದೇ ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಅತ್ಯಂತ ಭವ್ಯವಾದ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಋಷಿ ಅಗಸ್ತ್ಯರು ಈ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ವೆಂಕಟೇಶ್ವರನ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಬಯಸಿದ್ದರಂತೆ. ವಿಗ್ರಹದ ಕಾಲ್ಬೆರಳ ಉಗುರು ಮುರಿದಿದ್ದರಿಂದ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ.

ಋಷಿಯು ಶಿವನನ್ನು ಕುರಿತು ತಪಸ್ಸು ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದನು. ಶಿವನು ತನ್ನ ಮುಂದೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಾಗ, ಋಷಿ ಶಿವನನ್ನು ಶಿವಲಿಂಗದ ಬದಲಿಗೆ ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುವ ಅರ್ಧನಾರೀಶ್ವರ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ವಿನಂತಿಸಿದನು. ಧ್ಯಾನದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಾಗೆಯ ರಾಜ ಅಗಸ್ತ್ಯ ಮುನಿ ಕಾಕಾಸುರನು ಕಾಗೆಗಳು ದೇವಾಲಯದ ಮೇಲೆ ಹಾರಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ, ಆದ್ದರಿಂದ ಋಷಿಗಳು ಕಾಗೆಗಳು ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಬಾರದು ಎಂದು ಶಾಪ ನೀಡಿದರು.

ಯಾಗಂಟಿ ಉಮಾ ಮಹೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ರಹಸ್ಯ ಮತ್ತು ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕ ಸಂಗತಿಗಳನ್ನ ಹೊಂದಿದ ದೇವಾಲಯಾಗಿದೆ.ದೇವಸ್ಥಾನದ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ನಂದಿ ವಿಗ್ರಹ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಗಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಈ ನಂದಿ ವಿಗ್ರಹದ ಮೇಲೆ ಕೆಲವು ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ನಂದಿಯನ್ನು ಕೆತ್ತಿದ ಬಂಡೆಯ ಪ್ರಕಾರವು ಅದರೊಂದಿಗೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಸ್ವಭಾವವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಯಿತು. ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಸರ್ವೇಕ್ಷಣಾ ಇಲಾಖೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಪ್ರತಿ 20 ವರ್ಷಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ 1 ಇಂಚಿನಷ್ಟು ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದ ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ಆಕರ್ಷಣೆಯೆಂದರೆ ಅದರ ಪುಷ್ಕರಿಣಿ – ಅತ್ಯಂತ ಶುದ್ಧ ನೀರಿನಿಂದ ಸಣ್ಣ ಕೊಳ.

ಬೆಟ್ಟದ ಕೆಳಗಿನಿಂದ ನಂದಿಯ ಮುಖದ ಮೂಲಕ ನೀರು ಪುಷ್ಕರಿಣಿಗೆ ಹರಿಯುತ್ತದೆ.ಆದರೆ ಎಲ್ಲ ಕಾಲದಲ್ಲೂ ಪುಷ್ಕರಿಣಿಗೆ ನೀರು ಹೇಗೆ ಹರಿಯುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ನಿಗೂಢ. ಭಕ್ತರು ಮೊದಲು ಪವಿತ್ರ ಪುಷ್ಕರಿಣಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿ ನಂತರ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಸಂತ ವೀರಬ್ರಹ್ಮೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿಗಳು ಇಲ್ಲಿಯೇ ಇದ್ದು ಕಾಲಜ್ಞಾನವನ್ನು ಬರೆದರು ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಪೋತುಲೂರಿ ವೀರ ಬ್ರಹ್ಮೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಕಲಿಯುಗವು ಕೊನೆಗೊಂಡಾಗ ನಂದಿಯು ಎಚ್ಚರಗೊಂಡು ಕೂಗುತ್ತದೆ ಎಂದಿದ್ದಾರೆ, ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಮಹಾ ಶಿವರಾತ್ರಿ ಮತ್ತು ನವರಾತ್ರಿ ಉತ್ಸವ ಆಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಾವಿರಾರು ಭಕ್ತರು ಇಲ್ಲಿ ಸೇರುವುದು ಪದ್ದತಿ.

ಯಾಗಂಟಿ ಬಸ್ ನಿಲ್ದಾಣವು ದೇವಸ್ಥಾನದಿಂದ ಕೆಲವೇ ಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಬೆಂಗಳೂರು, ಮಚಲಿಪಟ್ನಂ, ಹೌರಾ, ಹೈದರಾಬಾದ್, ವಿಜಯವಾಡ, ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ, ಪುರಿ, ವೈಜಾಗ್ ಮತ್ತು ಭುವನೇಶ್ವರದಂತಹ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಮುಖ ನಗರಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸುವ ನಂದ್ಯಾಲ ರೈಲುನ್ದಾಣ ದೇವಸ್ಥಾನದಿಂದ 55 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಹತ್ತಿರದ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವೆಂದರೆ ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ರಾಜೀವ್ ಗಾಂಧಿ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ, ಈ ದೇವಸ್ಥಾನದಿಂದ ಅಂದಾಜು 290 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.